Niepłodność określana jest mianem choroby cywilizacyjnej. Coraz więcej par napotyka na trudności związane z zajściem w ciąże. Dzięki rozwojowi medycyny, można dzisiaj dotrzeć do źródła problemu i skutecznie mu przeciwdziałać.
Z danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wynika, że problem niepłodności dotyka co roku około 1,5 mln polskich par. PTG definiuje niepłodność, jako niezdolność do osiągnięcia ciąży w czasie 1 roku współżycia w celach rozrodczych. Bezskuteczne roczne starania są wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki, która zawsze powinna dotyczyć obojga partnerów.
Niepłodność – badania z krwi
Przyczyn niepłodności może być wiele. U kobiet problemy z zajściem w ciążę mogą wynikać z niewłaściwej gospodarki hormonalnej, nieregularnych cykli miesiączkowych, stosowania używek, chorób przewlekłych, prowadzenia niezdrowego trybu życia. Powodować ją może także endometrioza. To przewlekła choroba, charakteryzująca się obecnością endometrium, czyli tkanki wyściełającej jamę macicy poza tym narządem. Ogniska endometriozy pojawiają się w jajowodach i na jajnikach. Prowadzą do stanu zapalnego, wpływają na jakość komórek jajowych oraz na plemniki, zmniejszając ich zdolność do zapłodnienia. U progu starań o dziecko każda kobieta powinna wykonać zestaw podstawowych badań: jak badanie moczu, morfologia krwi, OB (odczyn Biernackiego) czy badania poziomu żelaza.
Badania hormonalne
Warto również wykonać badania w kierunku chorób tarczycy: oznaczenie stężenia hormonu TSH. Niezdiagnozowana niedoczynność tarczycy może utrudniać zajście w ciążę, ponieważ jednym z objawów choroby są bezowulacyjne cykle. Dobrze zbadać poziom AMH. Polega na oznaczeniu hormonu anty-Mullerowskiego AMH (ang. anti-Mullerian hormone) w krwi żylnej. AMH jest hormonem wytwarzanym u kobiet przez jajnik. Znajomość poziomu AMH pozwala na ocenę aktualnej płodności kobiety: liczby i potencjału dojrzewania komórek jajowych (rezerwy jajnikowej), szansy poczęcia. Ważne jest również wykonanie badań takich jak: gonadotropin (FSH – folitropina, LH – lutropina), steroidów płciowych: estradiolu, progesteronu, testosteronu, prolaktyny.
Niepłodność – testy genetyczne
Określić przyczynę niepłodności pozwalają też testy genetyczne. W pierwszej kolejności zaleca się wykonanie kariotypu u obojga partnerów. Powinno być ono zlecone nie tylko podczas diagnostyki niepłodności, ale i poronień nawracających. Dzięki temu badaniu dowiedzieć się można, czy dana osoba ma prawidłową liczbę chromosomów, a ich struktura, widoczna mikroskopowo, jest niezmieniona. Prawidłowy kariotyp żeński to 46,XX, a męski 46,XY. U par zmagających się z problemami poczęcia i utrzymania ciąży obserwuje się zarówno aberracje liczbowe, jak i strukturalne chromosomów.
Kobietom zaleca się dodatkowo wykonanie badania mutacji MTHFR. Gen MTHFR zapewnia właściwe przetwarzanie i wchłaniania kwasu foliowego. Mutacja w obrębie genu MTHFR może prowadzić do problemów z zajściem w ciążę, a także zwiększyć ryzyko poronienia.
Seminogram
Dla mężczyzn bardzo ważnym badaniem w diagnostyce niepłodności jest seminogram. To badanie nasienia, polegające na ocenie plemników oraz wydzieliny prostaty i pęcherzyków nasiennych. W badaniu mikroskopowym dokonuje się: oceny liczby plemników (koncentracja), morfologii plemników z opisem nieprawidłowości budowy, żywotności i ruchliwości. W opisie obrazu mikroskopowego uwzględnia się obecność i ilość komórek krwi: erytrocytów, leukocytów i makrofagów oraz komórek nabłonkowych układu moczo-płciowego.
W zależności od wyników, lekarz prowadzący zaleca odpowiednie leczenie partnerów.