Konflikt serologiczny, czyli konflikt matczyno-płodowy to schorzenie, które wywołuje chorobę hemolityczną płodu lub noworodka. Konflikt serologiczny dotyka przede wszystkim kobiet z grupą krwi Rh- posiadających dzieci z mężczyzną Rh+. Jak diagnozuje się konflikt serologiczny i jak leczy?
Już na pierwszej wizycie u ginekologa ciężarna, która nie ma oznaczonej grupy krwi, dostaje skierowanie na wykonanie badań, które ją określą. Jest to bardzo ważne właśnie ze względu na możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego. Czym jest konflikt serologiczny? Aby to wyjaśnić, trzeba uświadomić sobie, że rozwijające się dziecko dziedziczy grupę krwi po rodzicach. Do konfliktu serologicznego dochodzi w momencie kontaktu krwi dziecka Rh dodatniego (gdy dziecko dziedziczy po ojcu czynnik Rh dodatni) z krwią matki Rh ujemną. Mówimy wówczas o konflikcie RhD.
Skutki konfliktu serologicznego
Zwykle do kontaktu krwi matki z krwią dziecka dochodzi dopiero w momencie porodu. Jeśli jednak w czasie ciąży nastąpi przeciek krwinek płodowych, które mają antygen RhD, do krążenia matki, to w jej organizmie rozpocznie się produkcja przeciwciał skierowanych przeciwko tym antygenom, które mogą przechodzić przez łożysko i prowadzić do rozpadu krwinek czerwonych płodu. Taka sytuacja jest bardzo niebezpieczna w kolejnych ciążach. W pierwszej ciąży nie rozwijają się objawy konfliktu u płodu, mogą być natomiast groźne dla noworodków. Trzeba wiedzieć, że konflikt serologiczny jest chorobą płodu, a później noworodka, całkowicie bezobjawową u matki. U płodu może objawiać się powiększeniem wątroby i śledziony, a także niedokrwistością. W ciężkiej postaci konfliktu dochodzi do obrzęku płodu. U noworodków konflikt serologiczny może powodować niedokrwistość i żółtaczkę.
Diagnoza konfliktu serologicznego
Aby zdiagnozować konflikt serologiczny, należy oznaczyć grupę krwi. W ramach diagnostyki konfliktu serologicznego pomiędzy matką a płodem wykonuje się także badanie na przeciwciała odpornościowe, dawniej nazywane odczynem Coombsa. Badania przeprowadza się zarówno u kobiet RhD dodatnich, jak i RhD ujemnych. U każdej kobiety ciężarnej powinno być ono wykonane do 10. tygodnia ciąży. U kobiet RhD ujemnych, u których w pierwszym badaniu nie wykryto przeciwciał, kolejne badanie należy wykonać między 21. a 26. tygodniem ciąży. Natomiast u każdej kobiety, u której w poprzednich badaniach nie wykryto przeciwciał, badanie powinno być powtórzone między 27. a 32. tygodniem ciąży.
Leczenie konfliktu serologicznego
Leczenie konfliktu serologicznego odbywa się pod stałym nadzorem lekarza. Specjalista za pomocą USG monitoruje ewentualne nieprawidłowości i ordynuje odpowiednie leczenie. W ciężkich przypadkach wdraża się leczenie wewnątrzmaciczne, które polega na przetaczaniu krwi bezpośrednio do krążenia płodowego. Transfuzję powtarza się co 2–4 tygodnie aż do porodu. W ramach profilaktyki zaleca się podawanie immunoglobuliny anty-RhD pomiędzy 28. a 30. tygodniem ciąży.